Wywołałem wilka z lasu

czyli Polak z werwą. Profesor Janusz Bujnicki z Wadowic.

Kilka tygodni temu  przywoływałem jego postać podczas debaty w Telewizji Wolne Wadowice - dzisiaj gości na ogólnopolskim portalu, przy okazji odbierania kolejnej nagrody.
Gratulacje, Janusz!

Przeczytajcie wywiad z nim tutaj.

Zresztą - co tam - przeczytajcie laudację ze strony organizatora plebiscytu "Polacy z werwą" w całości :)

A ja tak sobie myślę - ilu dzisiaj takich przyszłych Bujnickich siedzi w ławkach Liceum czy w Gorzeniu? Czy miasto będzie miało takiego pokroju ludziom coś do zaoferowania? Cokolwiek? Bądź w jakikolwiek sposób skorzystać z ich potencjału? Hmm.



JANUSZ BUJNICKI
Prof. dr hab. Janusz Bujnicki, 1975
Sylwetka

Prof. Janusz Bujnicki jest jednym z pionierów bioinformatyki w Polsce, kierownikiem Laboratorium Bioinformatyki i Inżynierii Białka w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie oraz kierownikiem grupy badawczej w Pracowni Bioinformatyki na Wydziale Biologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach 1998-2000 odbył staż w Szpitalu Henry’ego Forda w Detroit w USA, w roku 2001 w Narodowym Centrum Informacji Biotechnologicznej (NCBI) amerykańskich Narodowych Instytutów Zdrowia (NIH) w Bethesda, a w roku 2008 na Uniwersytecie Tokijskim w Japonii.

Teoretyczne i praktyczne badania prof. Bujnickiego (tytuł profesorski uzyskał w 2009 roku, zaledwie jedenaście lat po ukończeniu studiów!) dotyczą białek, kwasów nukleinowych (DNA i RNA) i ich wzajemnych oddziaływań. Są to badania interdyscyplinarne, wymagające tworzenia programów komputerowych, gromadzenia danych, przeprowadzania zawansowanych analiz obliczeniowych i symulacji oraz weryfikacji teorii i hipotez poprzez badania laboratoryjne z zastosowaniem rozmaitych technik biologicznych, chemicznych i fizycznych.

Prof. Bujnicki aktywnie działa w społecznym ruchu Obywatele Nauki. Jest także zaangażowany w inicjatywy mające na celu usprawnienie funkcjonowania systemu naukowego, wsparcie młodych badaczy, czy popularyzację nauki. Prof. Bujnicki angażuje się też intensywnie w działania integrujące polskie środowisko naukowe, m.in. jako organizator licznych konferencji i warsztatów naukowych – zwłaszcza takich, które wspierają młodych badaczy oraz stymulują współpracę pomiędzy przedstawicielami różnych dyscyplin.
Osiągnięcia

Do wiosny 2013 roku prof. Bujnicki opublikował ponad dwieście prac oryginalnych (głównie jako współautor wieloautorskich publikacji, w tym osiemdziesięciu jako ostatni autor – kierownik badań) i ponad dwadzieścia artykułów przeglądowych oraz rozdziałów w książkach. Zredagował także dwie książki w języku angielskim. Jest głównym autorem kilku krajowych i międzynarodowych zgłoszeń patentowych. Publikował w czasopismach o wysokim indeksie cytowań, w tym w „Nucleic Acid Research”, „Molecular Cell”, „Genes and Development”, „Trends in Biochemical Sciences”, „EMBO Journal” i „FASEB Journal”. Liczba cytowań jego prac (dane z początku 2013 roku), w zależności od bazy danych i zastosowanego algorytmu, wynosi między 3500 a 6000, a indeks Hirscha (oddający rzeczywiste znaczenie wszystkich publikacji danego autora) wynosi między 30 a 41. Dla uświadomienia sobie wartości tej ostatniej liczby warto przytoczyć samego Jorge Hirscha, który stwierdził, że prace naukowe laureatów nagrody Nobla, którzy otrzymali ją w dziedzinie fizyki w ciągu ostatnich 20 lat, uzyskiwały indeks H mieszczący się najczęściej pomiędzy 35 a 39.

Prof. Bujnicki jako pierwszy Polak zdobył prestiżowy grant Europejskiej Rady do Spraw Badań Naukowych (ERC) w dziedzinie biologii. Jest też, jak dotąd, jedynym Polakiem, któremu ww. Rada przyznała grant „Dowód Koncepcji” na wprowadzenie wyników badań podstawowych do praktyki. Jest laureatem wielu nagród naukowych, w tym Programu Młodego Naukowca Europejskiej Organizacji Biologii Molekularnej (EMBO) i amerykańskiego Instytutu Medycznego Howarda Hughesa (HHMI), nagrody Akademii Nauk Państw Grupy Wyszehradzkiej, indywidualnej nagrody Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za wybitne osiągnięcia naukowe oraz nagród polskich towarzystw naukowych za najlepsze polskie prace z zakresu biochemii i genetyki. Był wielokrotnym referentem na plenarnych posiedzeniach prestiżowych międzynarodowych konferencji. Jest prezesem i współzałożycielem Polskiego Towarzystwa Bioinformatycznego oraz członkiem międzynarodowych towarzystw naukowych. Jest przedstawicielem Polski w Prezydium Północnoeuropejskiego Towarzystwa Bioinformatycznego (SocBiN), zasiada też w panelu Nauk o Życiu, Środowisku i Ziemi organizacji Science Europe oraz w radach redakcyjnych kilku prestiżowych międzynarodowych czasopism.

Mimo młodego wieku prof. Bujnicki stworzył już własną szkołę naukową: do kwietnia 2013 roku wypromował dziewiętnastu doktorów, a obrony kolejnych trzech prac doktorskich napisanych pod jego kierunkiem planowane są na pierwszą połowę bieżącego roku.
Działalność i plany

Prof. Bujnicki jest autorytetem naukowym w dziedzinie bioinformatyki, zwłaszcza w odniesieniu do badań nad białkami. Opracował między innymi nowe podejście do tworzenia modeli struktur przestrzennych białek, nazwane „metodą Frankensteina”. Jego badania teoretyczne z zastosowaniem programów komputerowych stworzonych pod jego kierunkiem, w połączeniu z doświadczeniami laboratoryjnymi, wniosły istotny wkład w odkrycie i poznanie struktury oraz funkcji wielu białek zaangażowanych w komórkowy metabolizm DNA i RNA. Zespół pracujący pod jego kierunkiem stworzył też wiele innych programów komputerowych, które są używane przez wielu badaczy z całego świata. Praktycznym efektem prac prof. Bujnickiego było m.in. zaprojektowanie i skonstruowanie w jego laboratorium enzymów o nowych właściwościach, np. takich, które służą do precyzyjnej „obróbki” cząsteczek RNA i mogą znaleźć zastosowanie w nanotechnologii i medycynie.

Jego ostatnim osiągnięciem było opracowanie metod do komputerowego modelowania struktur cząsteczek RNA, a plany na najbliższą przyszłość obejmują komputerowe projektowanie nowych cząsteczek RNA oraz laboratoryjne badania ich struktury. Wyniki tych badań mają przede wszystkim pomóc w zrozumieniu najważniejszych, mogących znaleźć zastosowanie w praktyce, mechanizmów funkcjonowania komórek i organizmów żywych, także tych kluczowych dla ludzkiego zdrowia.